لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه که در بازار بیشتر با نام لوله آهنی شناخته می شود نوعی از لوله های درزدار هستند که معمولا به دو صورت سبک و متوسط تولید می شود. جنس این نوع لوله از آهن سفید نورد شده است که به منظور محافظت در برابر خوردگی و آسیب دیدگی، پوششی از فلز مذاب روی بر روی آن قرار می گیرد. این پوشش متشکل از لایه روی و ترکیباتی از آهن است.
درفرآیند تولید این نوع لوله، ابتدا درزها با دستگاه های درزجوش به یکدیگر متصل می شود سپس به منظور به افزایش مقاومت لوله در برابر اسیدها و زنگ زدگی، آن را در یک وان آبکاری (گالوانیزه) فرو می کنند.
نکته: یکی از نکات قابل توجه برای تولید لوله های گالوانیزه این است که برای اتصال این نوع لوله‌ها از دستگاه جوش استفاده نمی شود و تنها به وسیله دنده هایی که در ابتدا و انتهای لوله وجود دارد به یکدیگر متصل و سپس آب بندی می شود. یکی از مزیتهای لوله های گالوانیزه همین نحوه اتصال است زیرا در صورت آسیب دیدگی به راحتی قابل تشخیص و معاوضه است.
و باید این نکته را به خاطر سپرد که به هیچ عنوان برای اتصال این نوع لوله‌ها از دستگاه جوش استفاده نکنید زیرا به دلیل ایجاد دود غلیظ در محل، لوله آلوده شده و به دستگاه تنفسی نیز آسیب وارد می شود.
مشخصات
- ضریب هیزن ویلیامز بر حسب اینچ است
- طول لوله‌ها در ابعاد شش متری دو سرهستند
- اتصالات لوله شامل قفل ، کمربند و برشن است
- اتصال لوله‌ها به یکدیگر به وسیله دنده پیچی و بدون استفاده از دستگاه جوش است
- قطر این نوع لوله ها که به قطرهای اسمی معروف هستند به این صورت است که از قطر داخلی بیشتر و از قطر خارجی کوچکتر هستند.
انواع لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه بر اساس جنس فلز آن به دو دسته آهنی و فولادی دسته بندی می شوند. لازم به ذکر است که هر دو نوع لوله های گالوانیزه با نام لوله های آهنی شناخته می شود و در نامگذاری فرقی بین این دو نوع لوله نیست این در حالی است که لوله های فولادی به مراتب سبک تر و براق‌تر از نوع آهنی آن هستند.
لوله فولادی
لوله‌های فولادی که جنس آن از فولاد نرم است برای محفاظت از خوردگی در محیط‌های مرطوب در یک پوشش روی قرار می گیرند. می توان گفت این نوع لوله ها یک جایگزین ارزان قیمت برای فولاد هستند که به دلیل پوششی محافظتی که روی آن قرار گرفته تا 30 سال دوام خواهد داشت. لوله های فولادی گالوانیزه نسبت به لوله های گالوانیزه آهن سبک تر بوده و جنس آن از فولاد نرم است. همچنین این لوله ها قابلیت بازیافت و استفاده مجدد دارد که همین امر آن را نسبت به دیگر انواع لوله ها متمایز کرده است.
کاربرد
این نوع لوله ها در مواردی مانند ساخت،تعمیرات،چارچوبها و … کاربرد دارد اما بیشترین استفاده آن در تهویه و تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک است. زیرا این لوله ها با آب هیچ واکنشی نمی دهند و مجاورت بیشتر با آب، باعث سخت تر شدن آنها خواهد شد البته این لوله ها نسبت به اسید حساسیت بیشتری دارند و هر نوع اسیدی که برای چدن مضر باشد برای لوله های گالوانیزه فولادی نیز مضر خواهد بود.
از لوله های گالوانیزه فولادی همچنین برای انتقال آب و گاز، گلخانه،حصار کشی، سازه فلزی، کشاورزی و آبرسانی و دکل های مخابراتی کابل برق نیز استفاده می شود.
گفتنی است از دهه ۱۹۶۰ استفاده از لوله‌های گالوانیزه در آمریکا، به منظور آبرسانی ساختمان‌ها رو به کاهش بوده و این در حالی است که در ایران این لوله‌ها همچنان مشتری‌های خاص خود را دارند.
لوله‌های گالوانیزه آهنی
این نوع لوله ها از آهن سفید نورد شده تولید می شود به این صورت که ابتدا ورق‌های فولاد را با فشار از داخل لوله عبور می دهند سپس به وسیله دستگاه های درزجوش، درزها و فاصله های موجود را به یکدیگر متصل می کنند. در مرحله بعدی به منظور جلوگیری از زنگ زدگی لوله، آن را درون یک ظرف گالوانیزه قرار داده تا تحت عملیات گالوانیزاسیون قرار گرفته و روی اندود شود.
روشهای گالوانیزه کردن
عملیات گالوانیزاسیون خود به دو صورت گرم و سرد انجام می شود؛ در روش گرم همانطور که در بالا توضیح داده شد لوله های در وان روی مذاب غوطه ور و در نتیجه روی اندود می شوند. اما در گالوانیزه به روش سرد، به جای غوطه ور کردن لوله در روی، با استفاده از جریان الکتریسیته و مایع الکترولیت روی را بر فلز می پوشانند.
البته در روش سرد ضخامت لايه روی ايجاد شده، كمتر از ضخامت لايه پوشش روی در حالت گالوانیزه گرم می باشد به همین علت است که عمر مفید و توانایی آن از گالوانیزه گرم بسیار کمتر است و به از این جهت در مصارف خانگی از آن استفاده می شود. روش گرم اگرچه روش پرهزینه تری نسبت به نوع سرد است اما به دلیل کیفیت بسیار بالایی و عمر مفیدی که دارد در سازه‌‌های گلخانه‌‌ای استفاده می شود.
یکی دیگر از تفاوت‌‌های لوله های گرم و سرد آن است که لوله سرد فولادی بدون رزوه تولید می‌شود.
اما اینکه چطور دو نوع لوله را تشخیص دهیم کافی است با نگاهی اجمالی به ظاهرلوله، نوع سرد یا گرم بودن آن را شناسایی کنیم؛ لوله سرد گالوانیزه، روکش مات دارد که نور را منعکس نمی‌کند اما لوله گالوانیزه گرم، روکشی براق دارد که نور را منعکس می‌کند.
روشهای شناسایی
برای شناسایی لوله‌های گالوانیزه کافی است که یک آهن ربا به آن نزدیک کنید اگر به لوله چسبید یعنی شما یک لوله فولادی گالوانیزه است.
در صورت موجود نبودن آهن ربا، می توان از رنگ لوله به جنس آن پی برد اگر رنگ لوله خاکستری و نقره ای بود به این معنی است که لوله از نوع فولادی و گالوانیزه است.
استاندارد لوله های گالوانیزه
- استاندارد ایران جهت مصرف در منازل، آپارتمان ها ، مجتمع های تجاری استاندارد ISIRI 3360
- استانداردASTM آمریکا A53 مشخصه برای لوله های فولادی با پوشش روی(گالوانیزه) جوشکاری شده و بدون درز
- استاندارد آلمان DIN 50136
معایب لوله گالوانیزه
افت فشار: یکی از محدودیتهای لوله گالوانیزه افت فشار در آن است؛ در واقع ناصافی سطح داخلی لوله‌ها و همچنین قابلیت گرفتگی لوله ، باعث افت فشار بالای لوله گالوانیزه می‌شود.
توزیع نامتوازن آب در قسمت‌های مختلف ساختمان: افت فشاری که در بالا به آن اشاره شد، باعث توزیع نامتوازن آب می‌شود.
تغییر رنگ و مزه آب: زنگ‌زدگی‌های موجود در لوله باعث تغییر رنگ و مزه آب می‌شود.
نشتی: بعد از اتمام طول عمر مفید لوله های گالواینزه(معمولا بین ۱۰ تا ۱۵ سال)، آب موجود در این لوله‌ها شروع به نشت کردن نموده و به ساختمان آسیب می‌زند.
